W 2022 roku wprowadzono nowe zasady rozliczania składki zdrowotnej. Na aspekt ten powinni zwrócić uwagę zwłaszcza przedsiębiorcy, którzy rozliczają się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego. W takim przypadku składka również jest zryczałtowana, a na wysokość stawki miesięcznej wpływają osiągane przychody roczne. W 2022 roku wynosi ona 335,94 zł do 60 000 zł przychodu, 559,89 zł od 60 000 do 300 000 zł przychodu oraz 1007,81 zł powyżej 300 000 zł przychodu.
Zasady opłacania składki zdrowotnej
Składka zdrowotna może być w trakcie roku opłacana na dwa sposoby. W pierwszym przypadku przez cały rok ma ona jedną wartość. Takie rozwiązanie dotyczy przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność przez całe 12 miesięcy w roku poprzednim i ustalane jest na podstawie przychodu. Drugi sposób to opłacanie progresywne, czyli na bieżąco. W tym przypadku znaczenie mają wymienione wyżej progi przychodowe, po których przekroczeniu stawka automatycznie wzrasta.
Suma składek zdrowotnych opłaconych w trakcie roku nie zawsze jest ostateczna, dlatego trzeba ją dodatkowo sprawdzić. W przypadku rozliczania się na zasadach ryczałtu, należy przede wszystkim zweryfikować wartość przychodu za dany rok i określić obowiązującą stawkę. Konieczne jest też obliczenie wartości rocznej składki zdrowotnej poprzez pomnożenie liczby miesięcy przez wartość stawki miesięcznej. Do liczby miesięcy trzeba przy tym wliczyć także niepełne miesiące prowadzenia przedsiębiorstwa, nawet jeżeli w danym miesiącu działalność miała miejsce tylko jeden dzień.
Przykłady rozliczenia ryczałtowego
Jeżeli osoba opłacająca składkę zdrowotną zgodnie z uzyskanym przychodem na początku roku osiąga niewielkie zyski i dopiero z czasem przekracza stawkę 60 000 zł, za wcześniejszy okres opłaca stawkę 335,94 zł w każdym miesiącu. W przypadku nieprzekroczenia kwoty przychodu 300 000 zł do końca roku, przez pozostałe miesiące składka wynosi 559,89 zł. Finalny roczny przychód może ostatecznie przejść na poziom drugiego progu, przez co roczna składka wzrośnie. W takiej sytuacji konieczne jest dopłacenie do ZUS różnicy w rozliczeniu rocznym.
Innym przykładem może być przedsiębiorca prowadzący w 2021 roku działalność przez całe 12 miesięcy i osiągający przez ten czas przychód, który nie przekroczył 60 000 zł. Taka osoba mogla wybrać na 2022 rok opłacanie składki zdrowotnej w stałej kwocie miesięcznej, właśnie na podstawie zeszłorocznego przychodu. Jeżeli jednak uzyskany przychód przekroczy na koniec roku 60 000 zł i będzie niższy od 300 000 zł, składka roczna okaże się wyższa i ponownie konieczna będzie dopłata.
Weryfikacja przychodu
W przypadku rozliczania się na zasadach ryczałtu, najlepszym momentem na weryfikację przychodu jest grudzień. Jeżeli próg przychodowy zostanie przekroczony o choćby jeden grosz, konieczna będzie zapłata wyższej składki zdrowotnej za dany rok. Przykładowo przychód na koniec roku wynoszący 60 100 zł wiąże się z przekroczeniem progu o zaledwie 100 zł, jednak nie zwalnia podatnika z obowiązku zapłaty składki zdrowotnej wyższej w stosunku rocznym o 2687,40 zł. W przypadku składki zdrowotnej między 2. a 3. progiem, różnica wyniesie natomiast aż 5375,04 zł.
Aby uniknąć takich sytuacji, warto skalkulować opłacalność osiągnięcia przychodu przy zbliżającym się przekroczeniu progu pod koniec roku. W wielu przypadkach taki przychód może się okazać stratą, ponieważ kwota stawki zdrowotnej przekroczy jego wartość. W takiej sytuacji można po prostu zrezygnować z planowanego zlecenia i przejść na urlop. Nie będzie to jednak możliwe przy zobowiązaniach umownych i ustalonych wcześniej terminach wykonania.
Termin zapłaty
Firmy rozliczające się na ryczałcie opłacają podatek od przychodów, na podstawie którego wyliczana jest też sama składka zdrowotna. Od przychodu można odliczyć składki zapłacone na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli przychód po aktualnych odliczeniach opłaconych składkach okazuje się nieco wyższy od danego progu, dobrym rozwiązaniem może być zapłata ZUS za grudzień jeszcze w tym miesiącu, a nie dopiero w styczniu.
Przykładowo, po odjęciu zapłaconych składek ZUS przedsiębiorca osiąga przychód 301 000 zł. Grudniowe składki za ubezpieczenie społeczne z obecnym ubezpieczeniem chorobowym sięgające 1124,23 zł decyduje się opłacić jeszcze w grudniu, co obniża przychód o wartość zapłaconych składek. Roczny przychód do obliczenia składki zdrowotnej wyniesie wówczas 299 875,77 zł, a tym samym przedsiębiorca pozostaje w drugim progu i oszczędza.
Utrzymanie się w danym progu nie zawsze jest możliwe. Rozwiązanie to będzie jednak bardzo korzystne w sytuacji, gdy potencjalne przekroczenie limitu przychodu jest niewielkie. W takim przypadku odliczenie składek ZUS obniży przychód wystarczająco do tego, aby umożliwić powrót do progu niższego.
